Μαλανδρινο

Μαλανδρινο

Το Μαλανδρίνο βρίσκεται στους πρόποδες της δυτικής πλευράς της νότιας προέκτασης της οροσειράς της Γκιώνας, λίγο πριν από το τέλος της, σε υψόμετρο 580 μέτρων. Από το 1836 το Μαλανδρίνο ανήκε στο Δήμο Τολοφώνος, ως Μαλανδρίνι. Στα 1869 περιλήφθηκε στο Δήμο Αιγιτίου ως Μαλανδρίνον και το 1912 αναγνωρίσθηκε ως Κοινότητα. Κατά μία εκδοχή, η ονομασία επικράτησε το μεσαίωνα από το όνομα του Βαρώνου της περιοχής Μaladrin. Πάντως η Ενετο – Ιταλική λέξη Μalandrino σημαίνει αντάρτης, ληστής. Και ακόμη: Μάλα, Μαλέ, σημαίνει βουνό στα Αρβανίτικα και το Drino είναι ποτάμι της Αλβανίας (Α. Καλαντζάκος).

Έχει εκτεταμένη περιφέρεια με κτήματα, που καταλαμβάνουν και τμήμα του νότιου άκρου της Βελάς. Στο παρελθόν οι κάτοικοι ασχολούνταν με τα δημητριακά, κυρίως το σιτάρι και τα αμπέλια. Αξιόλογη και η παραγωγή αμυγδάλων. Μερικά αμπέλια διατηρούνται και σήμερα και παράγεται καλό κρασί, με παραδοσιακό τρόπο. Ο συνδυασμός πεδινής εκτάσεως και βουνού ευνοεί την ανάπτυξη και της κτηνοτροφίας.

Ο σημερινός οικισμός φέρεται ότι υπάρχει από το 1394, εποχή της Καταλανοκρατίας. Επί Ενετοκρατίας (1684 – 1699) το Μαλανδρίνο υπήρξε κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου, με συγκέντρωση και προώθηση στο Γαλαξείδι διαφόρων προϊόντων εξαγωγής. Επί Τουρκοκρατίας υπήρξε πρωτεύουσα Καζά (ένα είδος Επαρχίας ή σημερινού Δήμου) με 24 χωριά 555 οικογενειών και 2.775 περίπου κατοίκων. Κατά την επανάσταση της 28ης Μαρτίου του 1821 στην Αγία Παρασκευή, ο Σκαλτσοδήμος έστειλε κατά των Τούρκων του Μαλανδρίνου τους μισούς άνδρες του, υπό τον υπαρχηγό του Θ. Χαλβαντζή. Ο ίδιος βάδισε κατά των Τούρκων του Λιδωρικίου, που παραδόθηκαν αυθημερόν. Η ισχυρή δύναμη των Τούρκων στο Μαλανδρίνο, οι οποίοι είχαν κλειστεί κυρίως σε τρεις πύργους, αντιστάθηκαν επί διήμερο. Με τη βοήθεια 100 αγωνιστών, με τους Κουτρουκη (Καλλιθέα) και Κατσικαπή (Βιτρινίτσα) και οι Τούρκοι παραδόθηκαν στις 30 Μαρτίου.

Εντυπωσιακός ο ναός του Αγίου Ιωάννου, που κατασκευάστηκε τα τελευταία χρόνια στη θέση του παλαιότερου ομώνυμου ναού. Η μικρή εκκλησία Κοίμηση της Θεοτόκου στο επάνω άκρο του χωριού, πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου. Το πανηγύρι αυτό ήταν ένα από τα καλύτερα της περιοχής.

Στο λόφο νότια του χωριού, όπου το νεκροταφείο, και στη γύρω περιοχή, σώζονται ερείπια τειχών και κτηρίων, στήλες, επιγραφές (ΦΥΣΚΟΣ, ΦΥΣΚΕΩΝ), ερείπια του ναού της Αθηνάς και άλλα απομεινάρια αρχαιοτήτων. Εδώ ήκμασε ο κεντρικός ιερός οικισμός των Εσπερίων Λοκρών, ο Φύσκος.

Σήμερα διαθέτει Λαογραφικό Μουσείο, ορισμένα δωμάτια υποδοχής ξένων και ταβέρνες με κοντοσούβλι από αρνί και προβατίνα, ρουμελιώτικος “μεζές” που είναι χαρακτηριστικός σε όλα τα χωριά της περιοχής.

Λίγο έξω από το Μαλανδρίνο τον Ιούλιο του 1998 θεμελιώθηκαν οι σύγχρονες σωφρονιστικές φυλακές. Το έργο κατασκευάστηκε σε έκταση 60 στρεμμάτων, είναι προϋπολογισμού 3.3 δις δρχ. Την επίβλεψη του έργου είχε αναλάβει η ΘΕΜΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Α.Ε. και την μελέτη – κατασκευή η ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ Α.Ε. Το έργο ολοκληρώθηκε στις αρχές του 2001 και εγκαινιάσθηκε στις 25/7/2001 και λειτουργεί με πλήρες στελεχωμένο προσωπικό από 10/12/2001. Η κύρια δικαιοδοσία ανήκει στο Υπ. Δικαιοσύνης.