Ευπαλιο
Βρίσκεται στο Νοτιοδυτικό άκρο του Νομού Φωκίδας. Μαζί με τον συνοικισμό Γρηγορίτικα αποτελούσαν την τέως Κοινότητα Ευπαλίου. Το Ευπάλιο αναφέρεται για πρώτη φορά στην ιστορία από τον Θουκυδίδη κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο. Το όνομά του προέρχεται το Ευ (καλός) και πάλη δηλ. έβγαζε καλούς παλαιστές ή Ευ (καλός) και πόλιον (δηλαδή μικρή πόλη) γιατί στην αρχαία ιστορία αναφέρεται ως Ευπόλιον.
Μια μακρόστενη λουρίδα γης που απλώνεται από Βορρά προς Νότο μήκους 9 χιλιομέτρων που ξεκινάει από τον ποταμό Μόρνο και φθάνει μέχρι τον Κορινθιακό Κόλπο (Παραθάλασσο) και πλάτους 2 χιλιομέτρων που συνορεύει ανατολικά με τα Δημοτικά Διαμερίσματα Δροσάτου, Φιλοθέης, το δάσος της Ι. Μ. Βαρνάκοβας δυτικά με τα Δημοτικά Διαμερίσματα Μανάγουλης, Καστρακίου και Τρικόρφου και ανατολικά με τα Δ. Δ. Δροσάτου και Μοναστηρακίου. Καταλαμβάνει έκταση 22.200 στρεμμάτων περίπου και έχει 768 κατοίκους. Τους καλοκαιρινούς μήνες ο πληθυσμός ξεπερνάει τους 2.500 κατοίκους. Απέχει μόνο 30 χλμ από την Πάτρα, μια από τις μεγαλύτερες πύλες εισόδου και εξόδου προς Ευρώπη.
Το χωριό μέσα στο πράσινο με πανύψηλα πλατάνια κατά μήκος της κοίτης του χειμάρρου Μανδήλω, ο οποίος το διασχίζει. ‘Eχει πολλές πηγές και άφθονα υπόγεια νερά. ‘Aλλωστε αυτό ήταν και ένας από τους βασικότερους λόγους που προτίμησαν οι πρόγονοί μας την θέση αυτή για να κατοικήσουν.
Είναι κτισμένο κατά μήκος του δρόμου που οδηγεί από την Ναύπακτο στα χωριά της ορεινής Δωρίδας και Ναυπακτίας. ‘Eχει ρυμοτομικό σχέδιο από το έτος 1910. Το 1996 καθορίσθηκαν και τα όρια του οικισμών Ευπαλίου και Γρηγοριτίκων.
Οι πιο πολλοί κάτοικοι είναι συνταξιούχοι και ασχολούνται συμπληρωματικά και με τα αγροτικά. Υπάρχουν όμως και καθεαυτού γεωργοί και κτηνοτρόφοι.
Το Ευπάλιο έχει τρεις πλατείες, την πλατεία Καρυάς (κεντρική), την πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου και την πλατεία Αθανασίου Διάκου.
Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, κέντρο Κοινωνικής, Θρησκευτικής και Εθνικής ζωής των κατοίκων του Ευπαλίου και όχι μόνον αυτών, από το 1912 δεσπόζει στο κέντρο του χωριού. Υπάρχουν αρκετά εξωκλήσια στην περιοχή του Ευπαλίου, μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν το εκκλησάκι του Αγίου Σπυρίδωνα στην Καρυά και το βυζαντινό εκκλησάκι του Αϊ Γιάννη.
Την είσοδο του χωριού κοσμεί το ωραιότατο κτήριο του Λαογραφικού Μουσείο Ευπαλίου, μοναδικό σε όλη τη Φωκίδα. Είναι δωρεά του αείμνηστου καθηγητή ιατρικής Χαράλαμπου Σμπαρούνη και της συζύγου του Αντιγόνης. Λειτουργεί από το 1996 που ιδρύθηκε και στις αίθουσές του φυλάσσονται αξιόλογα παραδοσιακά αντικείμενα.
Στην γειτονιά Γενίτσαροι λειτουργεί από το έτος 1933 το Γυμνάσιο. Σήμερα στεγάζει και το Λύκειο. Τα δύο αυτά σχολεία συνιστούν σημείο πνευματικής αναφοράς για τους κατοίκους της μείζονος περιοχής μας. Χιλιάδες μαθητές φοίτησαν εδώ. Πολλοί από αυτούς διέτρεξαν λαμπρή σταδιοδρομία και κοσμούν σήμερα το πνευματικό χώρο της πατρίδας μας, αλλά και του εξωτερικού. ‘Aλλοι διακρίθηκαν και διακρίνονται στην πολιτική, κοινωνική και επαγγελματική ζωή. Κατά καιρούς δίδαξαν στα δύο αυτά σχολεία εξαιρετικοί καθηγητές. Οι μαθητές και οι κάτοικοι εν γένει τους ενθυμούνται με ευγνωμοσύνη. Καθηγητές και μαθητές έζησαν εδώ το πιο ωραίο κομμάτι της ζωής τους.
Απέναντι από την πλατεία Αθανασίου Διάκου είναι το Δημοτικό Σχολείο. Πέτρινο κτήριο κτισμένο το έτος 1964, δεμένο αρμονικά με την αρχιτεκτονική του χωριού. Στο σχολείο σήμερα φοιτούν 70μαθητές από το Ευπάλιο και τα γύρω χωριά.